دوشنبه, ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ / ۰۰:۲۴:۱۷
یک وجب تا خشکسالی بیشتر باقی نمانده است!!!! بحران آب جدی‌تر از آن است که حتی بتوان تصور کرد. بحران بی‌آبی و خشکسالی پشت درها نشسته است و اگرچاره‌ایی برای آن اندیشیده نشود درآینده‌ایی نه چندان دور پنجه‌هایش گلوی تک‌تک‌مان را فشار می‌دهد. این بحران زمانی وحشتناک‌تر می‌شود که بدانیم بخشی از آب‌های زیرزمینی که […]
یک وجب تا خشکسالی بیشتر باقی نمانده است!!!! بحران آب جدی‌تر از آن است که حتی بتوان تصور کرد. بحران بی‌آبی و خشکسالی پشت درها نشسته است و اگرچاره‌ایی برای آن اندیشیده نشود درآینده‌ایی نه چندان دور پنجه‌هایش گلوی تک‌تک‌مان را فشار می‌دهد. این بحران زمانی وحشتناک‌تر می‌شود که بدانیم بخشی از آب‌های زیرزمینی که تا شیره جانش را می‌کشیم، به خاطر زباله‌های تولیدی که هر روزه دفن کرده‌ایم، به هزار کثافتی آلوده است.
با تعدادی سد خشک روبه‌رو هستیم که بخشی از آب باقی‌مانده آن نیز آب مرده است و آب‌های زیرزمینی هم که خوردن ندارد و این یعنی قرمزترین حالت هشدار خشکسالی، بی‌آبی و در نهایت تشنگی.
دکتر نادی کارشناس محیط‌زیست می‌گوید : اگر بقیه پاییز همین‌طور خشک و بدون باران باشد دیگر آب سطحی باقی نمی‌ماند و همانطور که این همه سال به جان آب‌های زیرزمینی آفتاده‌ایم باز باید از آن‌ها استفاده کنیم، آن هم بی‌محابا.
زاینده‌رود در مسیر خود چهاردشت نجف‌آباد، سیسی، لنجاناد و اصفهان برهاش را در پایین‌دست حوزه آبی خود تعذیه می‌کرد اما بعد مشکلات آبی و عدم جریان زاینده‌رود دیگر این اتفاق نمی‌افتد. اما ما هنوز دست از برداشت آب از این دشت‌ها برنداشته‌ایم. مشکل ما خیلی جدی است. از طرفی تغییر بارندگی به طوری‌که تابستان سیلاب به راه می‌افتد و زمستان خشک و بدون برف است، خود مشکلی اساسی است.
بارش‌ها توان تغذیه منابع آب زیرزمینی را ندارند. خاک به دلیل فرونشست زمین قابلیت نفوذپذیری خود را از دست داده‌اند و کنترل سیلاب به راحتی ممکن نیست. خاک به نهایت تراکم خود رسیده است و تبدیل به خاکی سفت سنگ مانند و نفوذناپذیر شده است و لایه‌های آهکی نیز به شدت سفت شده‌اند.
دکتر نادی معاون دفتر آب و خاک سازمان محیط‌زیست هشدار داده است: شیرابه زباله‌های انباشته در محل دفن در محدوده دشت‌ها روی آبخوان‌ها قطعا موجب آلودگی آب‌های زیرزمینی خواهد شد. این معضل بسیار خطرناک‌تر از تشکیل ابر گاز متان است. زباله‌ها چه در سایت‌های دائمی چه موقت انباشه شوند شیرابه آن‌ها در زمین و آبخوان‌ها نفوذ کرده و همواره یکی از عوامل آلوده‌کننده آب‌های زیرزمینی است. این در حالی است که اگر محل دفن و دفن پسماند به صورت مهندسی و با زیرسازی مناسب ساخته شود از این معضل جلوگیری می‌کند.
در شهرهایی مانند قزوین، تهران، اصفهان، مهشید، تبریز و ارومیه این مشکل دیده می‌شود. به دلیل برداشت بیش از حد آب‌های زیرزمینی بخش قابل توجهی از آن را مصرف کرده‌ایم و جایگزین هم نشده است. از طرفی آب باقی‌مانده هم کیفیت لازم را ندارد، شورتر است و قابلیت خوردن و مصرف را ندارد. البته با تصفیه این آب و برگرداندن نمک به خاک آسیبی دیگر به خاک وارد می‌شود.
موضوع آلودگی خاک و آب موضوع تازه‌ایی نیست و سال‌های سال است که عواملی متعددی باعث آلودگی آب و خاک می‌شود و محیط‌زیست را در خطر جدی قرار داده است، به طوری‌که حیات انسان را نیز به شدت تحت تاثیر قرار داده است. تخیله غیراصولی زباله‌های شهری، استفاده از تصفیه سیستم فاضلابی در صنایع و بخش کشاورزی، عدم مدیریت پسماند و زباله و … همگی عواملی برای آلودگی آب و خاک و همین‌طور هوا هستند.
مشکل آی و سدهای خالی از یک سمت و پرتی و هدررفت آب در سمت دیگر این فاجعه قرار دارد. فرسودگی شبکه آب‌رسانی یکی از عوامل هد رفت آب است که نه موضوع جدیدی است و غیرقابل حل.
در برخی شهرها برای تعویض لوله‌ها سرمایه‌گذاری درستی انجام نشده است. مدیران و مسئولان باید اهتمام جدی به اصلاح آن داشته باشند.
در عین حال باید صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف فرهنگ‌سازی عمومی شود. مدیریت مصرف نیز باید در برخی از فعالیت‌ها تشدیدتر شود. مثلا اگر از ۷۰ درصد آبی که در صنعت و کشاورزی استفاده می‌شود تنها ۱۰ درصد صرفه‌جویی شود معادل کل مصرف آب آشامیدنی ذخیره خواهد شد.
آب نداریم!! این یک جمله تبلیغاتی و ترسناک نیست، واقعیت امروز ماست و حیاتی‌ترین و جدی‌ترین موضوعی است که باید مدام آن را مرور و تکرار کنیم.
احمد شریعتی
از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید
متن خبر را در هفته نامه دیباگران به صورت چاپ شده مشاهده کنید.
