شنبه, ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ / ۰۸:۰۳:۱۹
لطفا قبل از خواندن مطلب تفکر نقادانه به سوالات زیر فکر کنید: آیا در مواجهه با اطلاعات روزمره بلافاصله آنها را پذیرفته یا بلافاصله رد می کنید؟ آیا در مواجهه با اطلاعات روزمره از یک فرایند تبعیت می کنید؟ آبا در مواجهه با اطلاعات روزمره سعی می کنید که با سوالات هدفمند اعتبار موضوع را […]
منحصر به فردترین توانایی ما انسان ها، اندیشیدن است. توانایی خندیدن و خندان، توانایی سخن گفتن، توانایی زندگی اجتماعی و تمامی توانمندی های دیگر ما، به پیچیده ترین پدیده ی جهان یعنی مغز بر می گردد .
تعریف تفکر نقادانه: یکی از بزرگترین نواقص سیستم آموزشی ما در همه ی سطوح این است که دانش آموز یا دانشجو ، فقط به آموختن گمارده می شود و به نقد ونقادی آنها، اهمیتی داده نمی شود. یک مثال میزنیم ” افراد ماهر در تفکر نقادانه زنان و مردان ۳۰ تا ۳۵ ساله ای هستند که اکثرا در رشته های علوم پایه مشغول به تحصیل بوده و فرزند اول خانواده می باشند.” اگر شما با شنیدن این جمله یه خواندن عبارت ، هیچ شبه ای در ذهنتان ایجاد نشد، مشخصا فردی هستید که نمی تواند بصورت نقادانه بیندیشید. در حال حاضر ما در برهه ای از تاریخ به سر می بریم که به آن عصر انفجار اطلاعات گفته شده است: اینترنت، گستردگی رسانه های جمعی و فن آوری اطلاعات، همگی موضوعاتی هستند که ما را در معرض اطلاعات قرار می دهند و اگر ما فاقد توانایی تشخیص اطلاعات کارآمد باشیم با مشکلات فراوانی روبه رو خواهیم شد. تفکر نقادانه یک فرایند شناختی فعال، هدفمند و سازمان یافته است که با استفاده از آن فرد به بررسی اطلاعات موجود می پردازد.در واقع تفکر خلاق و تفکر نقادانه دو روی یک سکه اند زیرا در اولی فرد سعی می کند راه حل ها، ایده ها، مفاهیم یا پدیده های هنری را ارایه نماید که بی نظیر و بدیع باشند. در تفکر نقادانه تلاش فرد در این است که نقاط قوت و ضعف ایده ها، راه حل ها، مفاهیم و …… را روشن نماید. ریشه تفکر نقادانه به عنوان یک مهارت، مفهوم شک گرایی در علم است. شک گرایی نقطه تعادل بین بدبینی و طرد سریع هر ادعا در ابتدا و زود باوری و پذیریش هر ادعا بدون ارزیابی دقیق است. شک گررائی مفهوم مهمی در علم است چرا که تمامی یافته های علمی را نه باید به سرعت رد کرد و نه بالعکس، به سرعت پذیرفت. اجزاء تفکر نقادانه:
معمولا افکار و عقاید از چهار منبع سرچشمه می گیرد: الف: مراجع قدرت مانند والدین، آموزگاران و…… ب: کتاب ها و نشریات و….. ج: شواهد حقیقی و…….. د: تجربه شخصی
همانطور که گفته شد دنیای امروز دنیای اطلاعات است ولی هیچ تضمینی وجودندارد که تمامی این اطلاعات صحیح باشند. تفکر نقادانه، تمایز سره از ناسره است تلاش مادرتفکر نقادانه این است که به اطلاعاتی اجازه ورود بدهیم که معتبر بوده و جواب پس داده باشند. وقتی در معرض اطلاعات قرار می گیریم اگر تفکر فعال خود را بکارگیریم، واقعیت، غیر واقعیت و عقیده را تفکیک نماییم، در نتیجه گیری دقت لازم را مبذول داریم و منابعاصلی افکار و عقاید را بررسی نموده و اعتبار آنها را ارزیابی کنیم،به نقطه ای خواهیم رسید که اطلاعات نادرست حذف خواهند شد. فردی که داری تفکر نقادانه است د ابتدا به هر عنصر اطلاعاتی که به او عرضه می شود ، شک می کند ولی وقتی که با استفاده از فرایند تفکر نقادانه تمامی اطلاعات غلط را شناسایی کرد، هیچ حساسیتی به پذیرفتن اطلاعات صحیح نخواهد داشت. افراد ماهر در زندگی با استفاده از مهارت تفکر نقادانه اطلاعات صحیح زیر را پذیرفته و بر اساس آنها رفتار می کند.
الهام شهریاری
از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید
متن خبر را در هفته نامه دیباگران به صورت چاپ شده مشاهده کنید.
