جمعه, ۲۳ آذر ۱۴۰۳ / ۲۳:۱۸:۱۸
کمبود آب یک نگرانی و چالش جهانی و رو به رشد است. افزایش جمعیت جهان، افزایش تقاضای جهانی آب، تغییر الگوهای مصرف، رشد شهرنشینی و گسترش کشاورزی آبی از علل کمبود آب در کشورها است که در مناطق جغرافیایی متفاوت است. تامین آب کافی برای افزایش تولید غذا که پاسخگوی نیازهای جمعیت آینده باشد یک […]
کمبود آب یک نگرانی و چالش جهانی و رو به رشد است. افزایش جمعیت جهان، افزایش تقاضای جهانی آب، تغییر الگوهای مصرف، رشد شهرنشینی و گسترش کشاورزی آبی از علل کمبود آب در کشورها است که در مناطق جغرافیایی متفاوت است. تامین آب کافی برای افزایش تولید غذا که پاسخگوی نیازهای جمعیت آینده باشد یک مساله حیاتی است. تغییرات اقلیمی بار زیادی بر بحران جهانی آب دارد. رویدادهایی اقلیمی مانند کوتاه شدن دوره‌های بارش، طولانی شدن دوره‌های خشکسالی، تشدید سیل از مواردی است که بحران آب در جهان را تهدید می‌کند.
با کمیاب شدن منابع آب، مشکلاتی در تخصیص عادلانه آب به وجود می‌آید. کشورها مجبور می‌شوند بین منافه کشاورزی، شهرداری، صنعتی یا محیط‌زیست یکی را انتخاب کنند. در واقع بدون آب امنیت ملی وجود نخواهد داشت.
آب برای ثبات هر کشوری الزامی است. به گزارش بانک جهانی کمبود آب با ۱۰ درصد افزایش مهاجرات در جهان مرتبط است. کاهش ذخایر آب تهدیدی برای امنیت ملی کشورها محسوب می‌شود. بین کمبود آب و ناامنی غذایی، ناآرامی اجتماعی، بی‌ثباتی اجتماعی ارتباط نزدیکی وجود دارد. طبق گزارش یونیسف تا سال ۲۰۳۰ حدود ۷۰۰ میلیون نفر به دلیل کمبود شدید آب آواره می‌شوند و تا ۲۰۴۰ تقریبا از هر چهار کودک یک نفر در مناطقی زندگی می‌کنند که با تنش آبی شدید مواجه هستند.
در گزارشی از سازمان ملل متحد تا سال ۲۰۵۰ تعداد ۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفر با کمبود مطلق آب مواجه خواهند شد و دو سوم جهان در شرایط کم‌آبی خواهند بود.
خاورمیانه یکی از کم‌آب‌ترین مناطق جهان است و۷ درصد از کل جمعیت جهان را دارد و تنها از ۵/۱ درصد منابع آب شیرین تجدیدپذیر برخوردار است.
بارندگی ضعیف در ایراندر این سال‌های اخیر چالش‌هایی در تامین آب و انرژی کافی، سازگاری با آب و هوای گرم‌تر ایجاد کرده است. آب در ایران به دلیل تغییرات آب و هوایی و سیاسیت‌گذاری ضعیف رو به کاهش است درحالی‌که تقاضا در حال افزایش است و با این شرایط ایران به سمت ورشکستگی آبی پیش می‌رود و این یکی از موضوعات تعیین کننده در آینده ایران است که نه تنها به دلایل سیاسی یا اقتصادی حتی به دلیل بحران‌های دائمی محیط‌زیست، مهاجرت را در ایران افزایش می‌دهد.
خشک‌شدن دریاچه‌های ایران مانند ارومیه، هامون و … و کمبود بارش و فرونشست زمین در اصفهان که در مقالات گذشته به آن‌ها پرداختیم، باعث مهاجرت از روستاها بع سمت شهرها شده است و اثرات منفی فراوانی بر نظم اجتماعی، سلامت و کشاورزی آن مناطق داشت. بحران آب و هوایی از جمله خشکسالی، سیل و طوفان‌های شن از دلایل افزایش جابجایی به شهرهای پرجمعیت بوده است که فشار زیادی بر زیرساخت‌ها و منابع ایجاد کرده است.
منازعات بر سر آب سابقه طولانی دارد، و آب یکی از دلایل افزایش تنش‌های منطقه‌ایی و بین‌المللی است. باادامه چرخه‌های خشکسالی، طوفان شن و سیل بیشتر زمین‌های کشاورزی را تخریب کرده است و اینبر امنیت غذایی تاثیر گذاشته است. ایران با بارندگی سالانه حدود یک سوم میانگین جهان در بین کشورهای خشک جهان قرار دارد. مدیریت صحیح منابع آب، تغییر الگوی کشت، صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی، بازسازی معیشت و ایجاد آینده‌ایی سبز و انعطاف‌پذیر برای جلوگیری از تشدید بحران آب حیاتی است.
یکی از بزرگترین چالش‌های جهان که تحولات منفی بسیاری بر جهان داشته است مشکل کمبود آب است. مبتلا شدن به انواعه بیماری‌ها، فقر و گرسنگی، نابودی زیستگاه‌ها، مهاجرت و از دست رفتن تنوع زیستی برخی از پیامدهای کم‌آبی برای مردم جهان است. ۱۷ کشور جهان را کم‌آبی به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد و در رده‌بندی موسسه منابع جهان، از بدترین نقاط از نظر خشکسالی و بحران کم‌آبی محسوب می‌شوند. در زیر به برخی موارد پیامدهای کم‌آبی را بیان می‌کنیم.
سمیه شریعتی
از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید
متن خبر را در هفته نامه دیباگران به صورت چاپ شده مشاهده کنید.
