تفال شب چهارشنبه سوری

بزرگنمایی تصویر

درخصوص تفال شب چهارشنبه سوری ، بشر از دیر باز همیشه منتظر فردا و روز بعد و سال بعد بوده و مایل بوده بداند در آینده چه سرنوشتی خواهد داشت . برای دسترسی به اطلاعات و تعبیری ” پیشگویی ” به کارهای مختلفی دست می زد . از بررسی تغییر و حرکت ستارگان آسمان گرفته تا گوش سپردن به صداهای مختلف و… .

فال گوش تفال شب چهارشنبه سوری

یکی از مراسم آخر سال فال ” فال گوش ” است که بعضی از خانم ها در سر شب آخرین چهارشنبه سال به طور شانسی درب یکی دوتا از منازل رفته و چند دقیقه ای به صداهای داخل آنجا گوش می دهند ، حال این صدا می تواند صدای اذان و یا قرآن و یا صدای گریه و سر و صدای بچه یا خنده و شوخی و … باشد . کلا با هر صدای شنیده شده فال می گیرند ، مثلا صدای خنده و شوخی یعنی سال آتی همیشه لبخند بر لب خواهند داشت.

قاشق زنی تفال شب چهارشنبه سوری

رسم دیگر ” قاشق زنی ” است که فرد با پوشیدن لباسهای ناشناس و مندرس به نحوی که شناخته نشود با بدست گرفتن قاشق و کاسه فلزی به درب منزلی رفته و شروع به زدن قاشق به کاسه می کند ، صاحب خانه از سر لطف تکه ای نبات یا پول خرد یا هر چیز خوشایند دیگری در کاسه اش می اندازد . اما اگر کودک یا فردی نا وارد با قاشق زن روبرو شود و به جای استقبال از او ، حرف نامربوط یا برخورد ناشایست کند می گویند سال آینده برای آنها سال خوب یا بدی خواهد بود.

فال بولونی تفال شب چهارشنبه سوری

ایرانیان خوش ذوق و قریحه مردمانی هنر دوست و هنر پرور اند و برای هنر و هنرمند ارزش ویژه ای قائل هستند و در این میان شعرا جایگاه ویژه ای دارند ، یکی از شاعرانی که بی شک هر ایرانی نامش را شنیده ” لسان الغیب ” می باشد که در منزل هر ایرانی در کنار کتاب آسمانی اش یک جلد دیوان حافظ به چشم می خورد و بسیاری از پارسی زبانان با کتاب حافظ تفال می زنند و جواب خود را نیز می گیرند . فال گرفتن با شعر حافظ به صورتهای مختلف و در موقعیت های مخصوص انجام گرفته و میگیرد.

نجف آبادی ها نیز مثل سایر هموطنان به حافظ ارادت خاص دارند و هنگام نزدیک شدن به ایام نوروز با استفاده از دیوان حافظ ، فال مخصوصی به نام فال بولونی می گیرند.

بولونی ظرف سفالی شبیه کوزه می باشد ، با این تفاوت که دهانه اش به تنگی دهانه کوزه نیست و ظرف مخصوص نگهداری ترشی نیز می باشد . عصر آخرینسه شنبه سال ( شب چهارشنبه سورس ) یکی از خانم های فامیل به تعداد افراد فامیل یا به تعداد افراد مورد نظر اشیاء ریز شبیه دانه های مختلف تسبیح ، دگمه و چیزهایی از این دست را داخل بولونی می ریزتد، هر کدام از دانه ها برای یکی از افراد در نظر گرفته می شود. آن شب درب بولونی را با چیزی می پوشاند و آن را داخل تنور گذاشته و در تنور را می گذارند . فردا صبح مواد مخصوص تهیه آش رشته یا کوفته را آماده ساخته و غذا را تهیه می کنند.

مدعوین دور هم جمع شده و بولونی را از داخل تنور بیرون آورده و آن را کنار دختر بچه ای گذاشته و یکی از سالمندان فامیل دیوان حاغظ را دست می گیرد ، دختر بچه دستش را داخل بولونی کرده و یکی از دانه ها را بیرون می کشد و کسی که کتاب حافظ در دست دارد کتاب را باز می کند ، فال گرفته شده مربوط به همان کسی است که دانه اش از بولونی بیرون کشیده شده ، شعر با صدای بلند خوانده می شود و بقیه شعر را مطابق نیت فرد تعبیر و تفسیر می کنند این کار تا آخرین دانه داخل بولونی ادامه می یابد و در آخر نیز غذا صرف می شود.

فلسفه این کار هر چه بوده اما دو اثر مثبت آن کاملا مشخص است : یکی صله رحم فامیل و دیگری مانوس شدن بیشتر با اشعار حافظ ، البته این کارها تقریبا فراموش شده است و خیلی ها حتی نامش را نشنیده اند ، اما هنوز برخی از سر اعتقاد یا به خاطر تفنن و سرگرمی سالی یکبار به این کار مبادرت می کنند.

دیگر آداب و رسوم شهرستان نجف‌آباد را بخوانید

از موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید