حمام اخوت

بزرگنمایی تصویر

حمام اخوت به متراژ حدود ۱۰۰۰ متر مربع در محله چهارسوق ، کوی اخوت در خیابان امام شرقی واقع شده. و مربوط به دوره پهلوی و قاجاریه حدود ۹۰ سال قدمت دارد.

نام قدیم آن باغ شاه صفوی بوده است .

در سال ۱۳۱۵ هجری قمری توسط سید اابوالقاسم آیتی ساخت آن شروع و در سال ۱۳۲۰ تمام شد.
به دلیل افزایش جمعیت و در سال ۱۳۲۹ به همت فرزند معمار اول حمام سید عباس آیتی و همیاری سید میرزا باقر حجتی ، غلام حسین منتظری و غلام رضا حلاج بخش دوم حمام ساخته شد.

در حمام اخوت دو بخش جنوبی و شمالی هست ، بخش جنوبی دارای سر بینه و گرمخانه جدا هست ،
گرم خانه این بخش با طاق و چشمه ایی که بر ستون های سنگی استوار است پوشیده شده ، مهمترین عنصر بخش شمالی سر بنیه است که با سقف گنبدی خفته پوشش یافته است.

فضاهای میانی تون و تاسیسات گرمایش حمام ها ست. گرمای مواد سوختنی گلخن توسط ۴ شبکه از زیر گرم خانه رد می شده. و دمای مناسبی را فراهم می کرده.

این حمام در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

حمام اخوت در ابتدا فقط قسمت مردانه کنونی را داشته که با دیواری ۲ بخش می شده. سپس بخش دوم زنانه کنونی به آن اضافه شده که توضیح آن داده شد.
با پیشرفت بهداشت عمومی ، خزینه حمام با بتون پرشد و تبدیل به مخزن آب شده است. و قسمت های مثل دوش ، حمام نمره و .. به آن اضافه شد.

در حمام های قدیمی تون یا تونل های گربه ای در کف حمام وجود داشت.

که بخشی از گرمای حمام را با خار و خاشاک ایجاد می کردند. که هم اینکه آب خزینه و هم مانند کف خواب فضای داخلی و کف گرمابه را گرم می کرد. نور گیرهای در سقف حمام قرار می گیرد که گاه با شیشه مشجر پوشیده می شد و برای تامین نور و تهویه حمام به کار می رفت .

ویژگی های کلی گرمابه های قدیمی از جمله حمام اخوت

• در مرکزیت محله ها قرار داشت.
• در سطحی عقب تر و پایین تر از سطح زمین.

معماری ایرانی یک معماری درون گرا است و همواره حفظ مرمت و حریم خانواده برای ایرانیان مهم بوده است. گرمابه در پس رفتگی ساخته می شد تا از چشم نا محرم دور باشد.
و پایین تر از سطح زمین بود که در برابر زلزله ایمن باشد و همچنین در تغییر فصل ، زمستان گرم و تابستان خنک باشد.

مطلب  حمام اخوت در هفته نامه دیباگران شماره هشتاد و سوم  به چاپ رسیده است.

مکان‌های تاریخی شهرستان نجف‌آباد

از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید