شنبه, ۲۴ آذر ۱۴۰۳ / ۰۲:۳۴:۱۵
خفگی با گاز مونوکسید کربن یکی از مشکلات جدی بهداشتی در ایران به‌ویژه در فصول سرد سال است. این گاز که به “قاتل خاموش” معروف است، بی‌رنگ و بی‌بو بوده و به راحتی از طریق سیستم‌های گرمایشی غیراستاندارد وارد منازل می‌شود و موجب مسمومیت و حتی مرگ افراد می‌شود. مونوکسید کربن (CO) یک گاز بی‌رنگ، […]
خفگی با گاز مونوکسید کربن یکی از مشکلات جدی بهداشتی در ایران به‌ویژه در فصول سرد سال است. این گاز که به “قاتل خاموش” معروف است، بی‌رنگ و بی‌بو بوده و به راحتی از طریق سیستم‌های گرمایشی غیراستاندارد وارد منازل می‌شود و موجب مسمومیت و حتی مرگ افراد می‌شود.
مونوکسید کربن (CO) یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است که در اثر سوختن ناقص سوخت‌های فسیلی مانند گاز، زغال‌سنگ، نفت و چوب تولید می‌شود. وقتی وسایل گرمایشی، بخاری‌ها و آب‌گرم‌کن‌ها به درستی نصب یا استفاده نشوند، می‌توانند گاز مونوکسید کربن را وارد فضای زندگی کنند. استنشاق این گاز به مرور زمان باعث جایگزینی اکسیژن خون با مونوکسید کربن می‌شود، که می‌تواند به خفگی و مرگ منجر شود.
مسمومیت با مونوکسید کربن به ویژه در فضاهای بسته و تهویه ناکافی مانند منازل، خودروهای پارک شده در گاراژهای بسته و حمام‌ها رخ می‌دهد. علائم مسمومیت اولیه شامل سردرد، سرگیجه، تهوع، ضعف و خستگی است که می‌تواند با علائم آنفولانزا اشتباه گرفته شود. در صورت ادامه تماس با گاز، مسمومیت شدیدتر می‌شود و فرد ممکن است دچار از دست دادن هوشیاری و در نهایت مرگ شود.
آمار خفگی و مرگ‌ومیر ناشی از گاز مونوکسید کربن در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر بالا است. چندین عامل در این موضوع دخیل هستند که به شرح زیر مورد بررسی قرار می‌گیرند:
استفاده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد و قدیمی: یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش آمار خفگی با مونوکسید کربن در ایران، استفاده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد و قدیمی است. بسیاری از منازل در مناطق شهری و روستایی از بخاری‌های گازی یا نفتی قدیمی استفاده می‌کنند که فاقد سیستم‌های ایمنی لازم مانند سنسورهای تشخیص مونوکسید کربن هستند. این وسایل گرمایشی به دلیل سوختن ناقص گاز، مقادیر زیادی مونوکسید کربن تولید می‌کنند که اگر سیستم تهویه مناسبی وجود نداشته باشد، به سرعت وارد محیط زندگی می‌شود.
عدم رعایت استانداردهای ایمنی در نصب و استفاده از وسایل گرمایشی: بسیاری از موارد مسمومیت ناشی از عدم نصب صحیح وسایل گرمایشی و عدم رعایت استانداردهای ایمنی در هنگام استفاده از آن‌ها است. استفاده نادرست از بخاری‌ها و شومینه‌ها، مسدود شدن دودکش‌ها و تهویه نامناسب از دلایل اصلی وقوع این حوادث است. به ویژه در فصول سرد سال که نیاز به گرمایش افزایش می‌یابد، افراد ممکن است بدون رعایت اصول ایمنی از وسایل گرمایشی استفاده کنند که خطر مسمومیت با مونوکسید کربن را افزایش می‌دهد.
ناآگاهی عمومی از خطرات مونوکسید کربن: یکی دیگر از دلایل اصلی افزایش آمار مسمومیت با مونوکسید کربن در ایران، ناآگاهی عمومی از خطرات این گاز است. بسیاری از افراد اطلاعات کافی درباره علائم مسمومیت و خطرات ناشی از آن ندارند و در صورت بروز علائمی مانند سردرد و سرگیجه، آن را به مسائل دیگر نسبت می‌دهند. این ناآگاهی باعث می‌شود که افراد اقدامات لازم برای پیشگیری از مسمومیت را به موقع انجام ندهند و در نتیجه به‌طور ناخواسته در معرض خطر قرار بگیرند.
استفاده از سیستم‌های گرمایشی غیراستاندارد در مناطق روستایی و محروم: در بسیاری از مناطق روستایی و محروم ایران، افراد به دلیل مشکلات اقتصادی و دسترسی محدود به وسایل گرمایشی استاندارد، از بخاری‌ها و وسایل گرمایشی غیراستاندارد و دست‌ساز استفاده می‌کنند. این وسایل به دلیل ساختار ساده و ناکارآمد خود، مقادیر زیادی مونوکسید کربن تولید می‌کنند و می‌توانند به سرعت موجب مسمومیت شوند. علاوه بر این، در بسیاری از این مناطق به دلیل مشکلات مالی، امکان نصب سیستم‌های تهویه مناسب نیز وجود ندارد.
شرایط آب‌وهوایی و افزایش استفاده از وسایل گرمایشی: در فصل‌های سرد سال، استفاده از وسایل گرمایشی در منازل و ساختمان‌ها به شدت افزایش می‌یابد. به‌ویژه در مناطقی که زمستان‌های سرد و طولانی دارند، افراد برای حفظ گرما به وسایل گرمایشی قدیمی و غیراستاندارد متوسل می‌شوند. همچنین در برخی مناطق که دارای منابع انرژی محدود هستند، افراد مجبور به استفاده از سوخت‌های غیرفسیلی مانند زغال‌سنگ و چوب برای گرمایش می‌شوند که خطر تولید مونوکسید کربن را افزایش می‌دهد.
طبق آمارهای رسمی، هر ساله هزاران نفر در ایران دچار مسمومیت با گاز مونوکسید کربن می‌شوند که متاسفانه بسیاری از این موارد به مرگ منجر می‌شود. سازمان پزشکی قانونی ایران گزارش کرده است که در فصل زمستان، میزان مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن به طور چشمگیری افزایش می‌یابد. تنها در چند ماه اول زمستان، صدها نفر به دلیل عدم استفاده صحیح از وسایل گرمایشی و عدم تهویه مناسب جان خود را از دست می‌دهند.
آمارها نشان می‌دهد که اکثر موارد مسمومیت با مونوکسید کربن در مناطق شهری و به‌ویژه در منازل مسکونی رخ می‌دهد. تهران، مشهد، تبریز و اصفهان از جمله شهرهایی هستند که بیشترین تعداد موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در آن‌ها گزارش شده است. به‌علاوه، بیشترین قربانیان این حادثه، افراد مسن، کودکان و افراد دارای بیماری‌های تنفسی هستند که حساسیت بیشتری به این گاز دارند.
با توجه به آمار بالای مرگ‌ومیر ناشی از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در ایران، ضروری است که اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع این حوادث انجام شود. در ادامه به برخی از راهکارهای موثر در پیشگیری از مسمومیت با مونوکسید کربن اشاره می‌کنیم:
استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد و دارای نشان ایمنی: یکی از موثرترین راهکارها برای کاهش مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد و دارای نشان ایمنی است. وسایل گرمایشی جدید معمولاً دارای سنسورهای تشخیص مونوکسید کربن و سیستم‌های ایمنی خودکار هستند که در صورت بروز مشکل، به سرعت دستگاه را خاموش می‌کنند. دولت و سازمان‌های مربوطه باید به ارتقای استانداردهای تولید و فروش وسایل گرمایشی توجه کنند و تولید و عرضه وسایل غیراستاندارد را ممنوع کنند.
اطمینان از نصب صحیح وسایل گرمایشی و تهویه مناسب: نصب صحیح وسایل گرمایشی و اطمینان از وجود سیستم تهویه مناسب در منازل و ساختمان‌ها می‌تواند به طور چشمگیری از مسمومیت با مونوکسید کربن جلوگیری کند. افراد باید از سالم بودن دودکش‌ها و باز بودن راه تهویه در هنگام استفاده از وسایل گرمایشی مطمئن شوند. همچنین، باید از نصب بخاری‌ها و آب‌گرم‌کن‌ها در فضاهای بسته و بدون تهویه مانند حمام و گاراژ خودداری کنند.
نصب سنسورهای تشخیص مونوکسید کربن در منازل: نصب سنسورهای تشخیص مونوکسید کربن در منازل می‌تواند به‌عنوان یک راهکار موثر برای پیشگیری از مسمومیت با این گاز عمل کند. این سنسورها در صورت افزایش میزان مونوکسید کربن در هوا، هشدار می‌دهند و افراد می‌توانند پیش از وقوع حادثه اقدام به تهویه و رفع مشکل کنند.
در سایت (dibagaran7.ir) می توانید به اخبار بیشتری دست پیدا کنید.
سایت فرهنگ سازان می تواند به شما در دست یابی به مقاله های هنری و فرهنگی کمک کند.
