عبا بافی

بزرگنمایی تصویر

عبا بافی : عبا یک لباس عربی است و محصولی از کشورهای عربی می باشد. بافت آن در مناطق جنوبی و مرکزی ایران با پشم گوسفندو شتر مرسوم است.
عبا روپوشی ساده و سبک است که معمولا مردان بر روی لباس های دیگرشان می پوشند.

در سنت ایرانی عبا پوشش روحانیون است، هرچند گذشته مردان ایرانی در خانه هایشان آن را روی دوش خود می انداختند.
در شهرهایی مانند نطنز، نائین،بهبهان، کوهپایه،مشهد،بوشهر این هنر رونق بیشتری دارد. و کارگاه هایی بسیاری در این مناطق به بافتن عبا مشغولند.
جنس عبا اعلا از کرک شتر و عبای با کیفیت پایین تر از پشم گوسفند و یا موی بز می باشد.

بعضی از صنایع دستی و هنرهای سنتی  مانند عبا بافی سابقه ایی ایرانی ندارند و سوغات کشورهای دیگر هستند. اما به مرور زمان به واسطه حضور هنرمندان خبره ایرانی در این زمینه و ورود سلیقه هنرمندان ایرانی، فرهنگ ایرانی و … این هنر در میان مردم و زندگی ایرانی جا باز کرده. و اینطور به نظر می رسد که این هنر از ابتدا یرانی بوده است. و در این سرزمین خلق شده است و رنگ و شکل ایرانی به خود می گیرد.

عبا  و عبا بافی در ایران

نائین

از مناطق مهم عبا بافی شهرستان نائین می باشد. عباهای این شهرستان از پشم و کرک شتر و در رنگ های سرخ و خرمایی، مشکی و زرد بافته می شود.
اکثر کارگاه های عبابافی درنائین در محله محمدیه می باشد. کارگاه های این منطقه در میان بومیان به نام سرداب شناخته می شود. زیرا در دل زمین کنده شده اند، و در کنار قلعه زیبا و بسیار قدیمی روی تپه ایی مشرف بر شهر است. در گذشته در این کارگاه ها حداقل ۸ نفر مشغول بودند و روزانه ۱۰۰ عبا بافته می ش. و به کشورهای عراق،  عربستان، کویت، قطر و … صادر می شد، اما امروزه صادر نمی شود.

با همت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با جذب گردشگر و توریست و همچنین همت هنرمندان بسیاری از این کارگاه ها احیا شده است. از مشهورترین عبابافان این منطقه علی بیگی و علی مدنیان محمدی هستند.

بوشهر

یکی دیگر مناطق در عبا بافی استان بوشهر است. در روستاهای تنگ ارم،بنار آزادگان، زیارت، سعد آباد، برخون،کروان سفلی و علیا و اهرم رایج بوده. که مهمترین آن ها کردوان علیا از توابع شهرستان دشتی می باشد.

خاستگاه اصلی عبا بافی روستای کردوان با سابقه ۵۰۰ ساله است. عبای تولیدی این منطقه از پشم شتر دشتی، بهترین نژاد شتر شتر استان و  بهترین نژاد پشمی کشور است. این عباها به رنگ سیاه، قهوه ایی، کرم و طلایی و سفید است.

عبای شهرستان دشتی نشان ملی را نیز دریافت کرده است. بیشتر عباهای این منطقه بیشتر در شهر نجف عراق،کشورهای حاشیه خلیج فارس و بازار قم به قیمت بسیار خوبی عرضه می شود.

عبای کردوان دشتی در سال ۱۳۹۰ در سازمان میراث فرهنگ کشور ثبت شده است.
همچنین نخ ریسی عبا نیز به نام این استان ثبت شده است. و تلاش هایی نیز برای ثبت روستا به عنوان روستای ملی عبا بافی نیز انجام شده است.

بهبهان

عبای بهبهان یکی از با کیفیت ترین عباهای ایران می باشد. که بسیاری از روحانیون از این نوع عبا استفاده می کنند.
دو نوع عبا در این شهرستان بافته می شود. یکی نازک و تابستانی با نام حله ، و یکی کلفت و زمستانی با نام چقه. نخ این عبا ها از پشم گوسفند و شتر به صورت دستی ریسیده می شود. با حنا، پوست گردو یا بلوط رنگ آمیزی می شود. و در مشهد،قم، شهرهایس جنوبی و کشورهای حاشیه خلیج فارس مشتریان خود را دارد.

شهرت عبای بهبهان به خاطر شیوه قدیمی و سنتی بافت آن است. همچنین کیفیت مواد اولیه به کار رفته در ان بسیار خوب می باشد.
عباهای بهبهان در فضای باز تولید می شود. و در بافت آن از پشم گوسفندان کوهستانی که جنس بسیار لطیف تری دارد استفاده می شود.

در بهبهان بیش از ۱۰ کارگاه فعال وجو دارد. و در بافت قدیمی شهر در خانه های با صفا و حیاط دار می باشد.
هنرمندانی چون علی خوب،غلام عظیمی،تقی پریزاد، اسدالله پریسوز،اسدالله یوسفی،ناصر موئدی، حسین مترصد،محمد دهداریان، جعفر مشغو الذکر معروفترین کارگاه های این شهر را دارند.

گفتنی است قیمت عباهای بهبهان به خاطر کیفیت شان بالا می باشد.

این مطلب در هفته نامه دیباگران شماره هفتاد چاپ شده است.

در مورد صنایع دستی بیشتر بدانید 

در مورد صنایع دستی نجف‌آباد بیشتر بدانید

از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید.