پایگاه خبری تحلیلی دیباگران
دوشنبه, ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ / ۱۲:۰۰:۳۵
  • هفته نامه چاپی
  • اخبار نجف آباد
  • نجف آباد شهر من
  • برگزیده ها
  • اخبار کوتاه
  • اینجا همه چی درهمه
  • هنر و هنرمند
  • تازه ترین های جهان
دوشنبه, ۱۰ بهمن ۱۴۰۱ /
2023 / 01 / 30 ( 2023 / Monday / January )
  • هفته نامه چاپی
  • اخبار نجف آباد
  • نجف آباد شهر من
  • برگزیده ها
  • اخبار کوتاه
  • اینجا همه چی درهمه
  • هنر و هنرمند
  • تازه ترین های جهان
This search form (with id 1) does not exist!
پایگاه خبری تحلیلی دیباگران
  • هفته نامه چاپی
  • اخبار نجف آباد
  • نجف آباد شهر من
  • برگزیده ها
  • اخبار کوتاه
  • اینجا همه چی درهمه
  • هنر و هنرمند
  • تازه ترین های جهان
  • پ
کد خبر: 4257
هنر و هنرمند
تاریخ: ۰۴ آذر ۱۴۰۰ - ۱۰:۰۵
نویسنده خبر: هفته نامه دیباگران
249 بازدید
۰
0
4

عصارخانه

عصارخانه بزرگ یا عصار خانه آقا یا عصارخانه اخلاقی این عصارخانه مربوط به دوره صفویه است و در خیابان ۱۷ شهریور در بازار سنتی نجف آباد قرار دارد که در سال ۸۱ به عنوان یک آثار ملی ثبت شده است. عصار خانه آقا  یکی از زیباترین و بزرگترین عصارخانه ایران است . یکی از جذاب […]

عصارخانه
بزرگنمایی تصویر


عصارخانه بزرگ یا عصار خانه آقا یا عصارخانه اخلاقی این عصارخانه مربوط به دوره صفویه است و در خیابان ۱۷ شهریور در بازار سنتی نجف آباد قرار دارد که در سال ۸۱ به عنوان یک آثار ملی ثبت شده است. عصار خانه آقا  یکی از زیباترین و بزرگترین عصارخانه ایران است . یکی از جذاب ترین قسمت های عصار خانه ، سنگ آسیایی است که روی آن سوره القلم به خط ” استاد محمد محسن الامامی ” حک شده و در کنار تیرهای چوبی ، اهرمی برای روغن گرفتن از دانه های روغنی مثل برزگ یا گلزا است.

این روغن ها در قدیم برای روشن کردن چراغ استفاده می شده و اکنون برای تقویت در زمین کشاورزی ، رنگرزی و محافظت از چوب کشتی و کنده های عسل استفاده می شود.

در این اثر ، نیروی گردشی توسط شتران تولید می شد و با استفاده از مکانیزم های خاصی سنگ های آسیب زا می چرخاند ، و سپس دانه های روغنی بین دو سنگ عصارخانه خرد و له می شد و برای روغن کشی آماده می شد.

در بخش دیگری دانه های روغنی لایه لایه شد و با فشار اهرم مثل تیرهای چوبی تقویت شده ، روغن دانه ها گرفته می شود.

عصارخانه :

آسیاب های مخصوصی در قدیم که برای خرد کردن مواردی چون سنگ ، زردچوبه ، فلفل و … یا مواد روغنی مثل کرچک و گلزا و … عصارخانه گفته می شود. شکل ساختمان آن محوطه ای بود که وسط آن دو قطعه سنگ گرد قرار دارد و از یک طرف با اهرمی به یک حیوان مثل الاغ ، شتر ، قاطر یا اسب به صورت دورانی حرکت می کرد . سنگ رویی آسیاب به گردش در می آید و آنچه بین دو سنگ بود نرم می شد . سنگ رویی سوراخی داشت که مواد از آنجا به داخل ریخته می شد. قسمت مرکزی عصارخانه در یک طبقه با ارتفاع ۱۱ متر است و سه فضای گنبدی شکل با مقطع کجاوه ایجاد شد ، سقف ها طاق چشمه است و دارای نور گیر برای تامین روشنایی عصارخانه سقف گنبدی شکل محل دانه های روغنی را خنک نگه می داشت . دیوارها و سقف خشتی و بدون کادربندی ، قاب سازی ، تزئینات و پنجره ساخته شده است.

قسمت های فضای اصلی عصارخانه :

  • پیشخوان : ورودی عصارخانه
  • بارانداز : محل تخلیه و نگهداری دانه
  • شتر خانه : محل نگهداری شترها
  • گرم خانه : محلی برای پاک کردن و بو دادن دانه های روغنی در دو طبقه
  • تیر خانه : قسمت مرکزی محل تیرهای روغن گیری

محل نگهداری خمره های حاوی روغن یک اتاق هشت ضلعی در طبقه زیرین است.

جنس سنگ آسیاب ، سنگ سختی است که از معدن لاسو در حوالی اردستان ساخته شده ، در وسط سنگ افقی سوراخی به نام توبره که تیر چوبی مانند میله در آن قرار دارد . سنگ عمودی بزرگتر و با یک تیر چوبی از درخت زبان گنجشک یا وسک ساخته شده و لکه نام دارد ، و به شتر عصار خانه بسته می شده.

شتر نر ، که چشمان آن را می بستند با مرکبی گونی ، کرباس و زنجیر به کله بسته می شد و آسیاب را می چرخاند.

عصار کسی است که روغن خشخاش ، کیکج ، بید انجیر ، برزک ، کافشه و .. را می گیرد و شغل وی عصاری است و شغل مهمیدر قدیم محسوب می شده.

تولید روغن از ۷ هزار سال پیش در ایران بوده است و عصار خانه را مقدس می دانستند.

فرایند روغن گیری در عصاری :

  1. ورود دانه های روغنی از بارانداز به پیشخوان و طبقه بندی آن بسته به نوع مصرفشان
  2. انتقال به گرمخانه و بو دادن آن بوسیله آتش تا ترد و شکننده شود.
  3. ورود به آسیاب سنگی و خرد و نرم شدن آنها
  4. اضافه کردن آب به دانه ها و خمیر ایجاد شده کله می گفتند
  5. پهن کردن خمیر بر روی کوپی که طبق بافته شده از لیف درخت خرما بود.
  6. کوپی را روی هم درون تیلو ( استوانه عمودی بلند با جداره ی چوبی ) می چیدند
  7. گرده ، چوب استوانه ایی شکل ، روی آخرین کوپی که مرکز آن فلزی بود قرار می دادند
  8. با تیر روغن گیری کوچکی بنام کارماله که سرش در دیوار مقابل ثابت می شد ، و ته آن بوسیله سنگ بزرگی به نام بنه به پایین کشیده می شد ، کمی فشار بر کوپی می آورد ، در نهایت تیر کوچک را خارج می کردند.
  9. چند گرده دیگر بر کوپی اضافه می شد ، ته تیر بزرگ را می کشیدند تا فشار زیادی بر کوپی وارد شود و تمامی روغن از ماده خمیری خارج می شد و به خمره ثابت داخل پاچال وارد می شد.
  10. در نهایت کوپی ها خارج می شد ، تفاله باقی می ماند که به عنوان کود طبیعی و خوراک دام استفاده می شد.
برچسب های :
​
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط پایگاه خبری تحلیلی دیباگران در وب سایت منتشر خواهد شد
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد
  • لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما منتشر نخواهد شد.
  • نظرات و تجربیات شما
    لغو پاسخ

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    نظرتان را بیان کنید

    خبرهای هنر و هنرمند
    • پربازدیدترین ها
    • آخرین خبرها
    • خبرهای مرتبط
    هنر کاشی کاری
    ترمه بافی
    گلابتون دوزی
    چرم سازی یا دباغی
    هنر دواتگری
    عبا بافی
    ورشو سازی
    مسگر ورقه ساز
    مینا کاری
    گره چینی
    نیاز به هنر در زندگی
    هنر چه تاثیری بر زندگی می گذارد؟
    یعقوب یادعلی
    کارگردانی سینما و تلویزیون
    معرفی ساز عود
    عصارخانه
    هنر دواتگری
    نقاشی
    سفالگری
    طراحی لباس
    نیاز به هنر در زندگی
    ماه چهره خلیلی
    نقاشی معاصر
    ساره بیات
    شهاب حسینی
    هنر دواتگری
    نقاشی
    گبه بافی
    یعقوب یادعلی
    طراحی لباس
    پایگاه خبری تحلیلی دیباگران
    • خانه
    • هفته نامه چاپی
    • هفته نامه الکترونیکی
    • مصاحبه
    • نجف آباد شهر من
    • اینجا همه چی درهمه

    کلیه حقوق مادی و معنوی سایت برای ( هفته نامه دیباگران ) محفوظ می باشد. هرگونه کپی برداری از مطالب تنها با درج لینک فعال به مطلب مجاز می باشد


    طراحی و توسعه : کاشمروب . IR