فیروزه کوبی

بزرگنمایی تصویر

فیروزه کوبی را می توان این طور تعریف نمود، که به وسایل و یا ظروف ساخته شده از جنس مس، نقره، برنج و یا برنز گفت که قطعات ریز فیروزه بر قسمت هایی از سطح آن به شکل موزائیک کاری در کنار هم نشانده شده باشند.
این هنر چشم نواز ابتدا در مشهد و توسط «یوسف حکیمیان» بر روی زیور آلاتی مانند گوشواره، دستبند، گل سینه و … ابداع گردید
و سپس توسط صنعتگر و هنرمند خوش ذوق اصفهانی به نام «حاج داداش» رواج یافت.

روش ساخت فیروزه کوبی

روش ساخت فیروزه کوبی بدین صورت است. که در ابتدا ظرفی از جنس مس، برنج، نقره و یا دیگر زیورآلات را به عنوان زیرساخت انتخاب می کنیم. سپس نوبت به مشخص کردن قسمتی است که قرار است در آن قسمت فیروزه کوبی انجام گیرد. و محیط آن را با یک رشته باریک فلزی از جنس مس، نقره یا برنج به ارتفاع دو یا سه میلی متر لحیم و زواربندی می شود. و اگرچه سطح طرح زیاد باشد باید داخل طرح را دوباره با همان رشته های فلزی نقش داده و لحیم کاری شود. و این کار سبب استحکام بیشتر سطح فیروزه کوبی شده، می شود.

سپس قطعات درشت و ریز فیروزه را پس از تمیز کردن و تفکیک دانه بندی می نمایند. بعد از این باید شیء مورد نظر را حدود ۳۰ درجه سانتی گراد گرم نموده. و باید در حین حرارت دادن در قسمت های مورد نظر باید مقداری لاک پودر شده پاشید، تا ذوب نگردد.

روش ساخت فیروزه کوبی

بعد از این مرحله باید خرده های فیروزه را بر روی کار طوری قرار دهیم. که تمام سطح مورد نظر ما را بپوشاند و نقش مورد نظر شکل بگیرد. و در صورتی که سطح ظرف یا شی مدور باشد باید عمل فیروزه چینی را در چند مرحله انجام داد.

اما برای پر کردن محل های خالی، دوباره ظرف را تا حدود ۴۰ درجه سانتی گراد حرارت می دهند. لاک می پاشند و محل های خالی را با سنگ ریزتری می پوشانند. و در نهایت نیز فضاهای خیلی ریز و خالی را با ملات مخصوص آبی رنگ پر می نمایند، تا خلاها و نقاط ریز پر شود.

سپس رویه کار را به کمک چرخ تراش سنگ، سائیده و صیقل می دهند. و باید توجه داشت که در حین کار باید روی کار آب جریان داشته باشد. مرحله آخر، مرحله پرداخت است که این مرحله موجب جلوه بخشیدن به شیء مورد نظر می شود.

استفاده فیروزه کوبی

از فیروزه کوبی برای ساخت اشیاء مصرفی و تزئینی مثل قاب آیینه، شمعدان، جام، انگشتر، گل سینه و … استفاده می گردد. و جزو آن دسته از هنرهای سنتی و صنایع دستی کشورمان است که توامان به جنبه ی کاربردی و تزئینی آن توجه می شود.

خوشبختانه این روزها این هنر علاقمندان خود را دارد و در بین بانوان بیشتر طرفدار دارد. بانوان کشورمان با ذوق، سلیقه و سرانگشتان هنرمند خود دست به ساخت ظروف فیروزه کوبی بسیار زیبایی می زنند. که نه تنها در ایران، بلکه در خارج از کشور نیز مشتریان پروپا قرصی دارد.

فیروزه کوبی در نجف آباد

در شهرستان نجف آباد نیز این هنر بیشتر در بین بانوان رواج دارد. و اگر سری به گذر فرهنگ و هنر شهرستان نجف آباد، هفت برج خارون بزنید. در آن جا ظروف بسیار زیبای فیروزه کوبی را مشاهده می کنید که توسط هنرمندان این شهرستان تولید شده است. خوشبختانه این روزها با گسترش آموزش این رشته در سطح شهرستان شاهد رواج این هنر هستیم.
البته از مزیت های این هنر می توان کمک به اقتصاد خانواده را ذکر کرد و بانوان و زنان این شهرستان می توانند با آموزش و یادگیری صحیح این هنر زیبا، در امر اشتغال نیز فعال باشند. با توجه به گرانی فیروزه، برخی از بدلیجات استفاده می کنند که باعث کاهش قیمت و کیفیت اثر می شود و فیروزه یکی از عوامل مهم در قیمت ظروف و وسایل فیروزه کوبی است.

در مورد صنایع دستی بیشتر بدانید 

در مورد صنایع دستی نجف‌آباد بیشتر بدانید

از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید.