یکی از نقاشان معاصر معتقد است که انسان امروزی به نوعی بیماری مبتلا شده است که می توان این طور نام برد: – نامید: احساس فزاینده بی حوصلگی. نارضایتی و بی تفاوتی. شاخص های این بیماری اسنت. به عقیده او، عاملی که انسان را در مقابل آن ایمن می کند، خلاقانه اندیشیدن است. هر کس […]
یکی از نقاشان معاصر معتقد است که انسان امروزی به نوعی بیماری مبتلا شده است که می توان این طور نام برد: – نامید: احساس فزاینده بی حوصلگی. نارضایتی و بی تفاوتی. شاخص های این بیماری اسنت. به عقیده او، عاملی که انسان را در مقابل آن ایمن می کند، خلاقانه اندیشیدن است. هر کس دارای تفکر خلاق است با این تفاوت که برخی کمتر و برخی بیشتر خلاق اند ولی هیچ کس نیست که مطلقا فاقد آن باشد. ما انسان ها در دوران کودکی ماهیتا خلاق و باز می اندیشیم ولی هر قدر که بزگتر می شویم بر اساس خواسته های بزرگترها، افکار خلاقانه ما کمتر میدان فعالیت پیدا می کند.
سازمان جهانی بهداشت، تفکر خلاق را یک مهارت می داند که هم به حل مساله و هم به تصمیم گیری مناسب کمک می کند. در تعریفی دیگر خلاقیت، توانایی فرد برای تولید ایده ها، نظریه ها، بینش ها یا اشیاء جدید و بدیع و بازسازی مجدد در علوم و سایر زمینه هاست. تعاریف دیگری هم وجود دارد برای خلاقیت که عبارتند از:
اگر به شما گفته شد یک صندلی را به ذهن آورید، به احتمال زیاد بلافاصله این شی را به ذهن می آوریم که دارای چهارپایه، یک نشیمنگاه و یک پشتی اشت. ولی تفکر خلاق مستلزم این است که خصوصیات و ویژگی های رایج و کلیشه ای هر پدیده ای شکسته شده و بدین ترتیب ما بتوانیم از ویژگی های رایج و کلیشه ای هر پدیده ای استفاده های متنوعی ببریم.
افزایش مهارت تفکر خلاق پیامدهای مثبت متعددی رابه دنبال خواهد داشت که عبارتند از:
به طور کل هر فرد باید موانع رشد خلاقیت خود را چه درونی و چه بیرونی باشد بشناسد. باید مشخص کنیم این موانع در خود ما وجود دارند و یا خارجی اند یا واقعی یا خیالی. آنچه مسلم است این است که تعداد زیادی از آنها ازطرف خود بر ما تحمیل می شوند.
موانع تاریخی فرهنگی، موانع زیستی، موانع جسمانی، موانع اجتماعی،
افکارناکارآمد: مهم ترین و شایع ترین موانع در راه پرورش تفکر خلاق، ناکارامد است که اهمیت آن به مراتب بیش از موانع تاریخی فرهنگی زیستی، جسمانی و اجتماعی است.
ارتباط تفکر خلاق و شوخ طبعی: یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد ما انسان ها، توانایی خندیدنمان است به این خاط می توان گفت انسان موجودی خندان است. بدون خنده، زندگی برای غالب مردم غیر قابل تحمل است. برای بسیاری از مرم شوخی راه اصلی احساس رضایت و یک نیروی شفا بخش است. شوخ طبع کسی است که خلاقیتش منجر به اظهار نظرها، داستان ها وموضوعات خنده اور می گردد. چنین شخصی قادر است به خود و وقایع زندگی بخندد و در عین حال با مردم و وقایع مرتبط باقی بماند.
شوخ طبعی، موانع تاریخی زیستی، جسمانی، اجتماعی و روانی را کم رنگ می کند و در نتیجه راه خلاقیت را هموار می کند. طبیعی است که اگر فردی شوخ طبع نباشد، نمی تواند که بلافاصله به فردی شوخ طبع بدل گردد، چرا که شوخ طبعی نیز مانند دیگر خصوصیات ادمی، مهارتی است که بتدریج رشد می یابد. فعالیت هایی از جمله مطالعه ی مجلات طنز، مشاهده ی فیلم های کمدی، شرحتجارب شخصی با جنبه های طنزآمیز، شوخی کردن با دیگران، ساخت لطیفه، شنیدن و خواند لطیفه و داستان های طنز آمیز باعث می شود که روحیه شوخ طبعی، بالاتر برود.
ضرورت تفکر خلاق در علوم: با وجود آن که تصور خلاق نقش مهمی در علوم داشته است ولی در دانشگاه های ما، هیچ آموزش رسمی در این باره وجود ندارد. علم معمولا دانش طبق بندی شده است. حال آنکه همین دانش حاصل اندیشیدن و یافتن راه های ابتکاری و خلاق است.
خلاقیت و تجربه: مبنای خلاقیت در علو و هنر دانش و تجربه است. قطعا شما هم قبول دارید که خلاقیت انیشتن در خلق نظریه نسبیت و پیکاسو در ابداع سبک کوبیسم میتنی بر دانش و تجربیات گذشته ی آنان بوده است بسیاری از اوقات ما به غلط گمان می کنیم که بدون عرق و آگاهی از تجربیات دیگران خواهیم توانست که ناگهان اثری خلاقانه و بزرگ از خود بجای گذاریم. شاید این موضوع در مواجهه با چالش های زندگی روزمره مصداق داشته باشد. ولی قطعا در رابطه با خلق آثاری که گنجینه بشری محسوب می شوند موثر نخواهد بود.
الهام شهریاری
از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید
متن خبر را در هفته نامه دیباگران به صورت چاپ شده مشاهده کنید.