سه شنبه, ۵ مهر ۱۴۰۱ / ۰۳:۲۵:۳۸
بکوش خواجه و از عشق بی‌نصیب مباش که بنده را نخرد کس به عیب بی‌هنری در سال ۱۳۷۹ همزمان با بزرگداشت صدمین سالگرد ورود سینما به ایران در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران، روز ۲۱ شهریور ماه به عنوان روز ملی سینما به عنوان روزی نمادین در تقویم شناخته شد، و هر ساله جشن خانه […]
بکوش خواجه و از عشق بی‌نصیب مباش
که بنده را نخرد کس به عیب بی‌هنری
در سال ۱۳۷۹ همزمان با بزرگداشت صدمین سالگرد ورود سینما به ایران در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران، روز ۲۱ شهریور ماه به عنوان روز ملی سینما به عنوان روزی نمادین در تقویم شناخته شد، و هر ساله جشن خانه سینما در این روز برگزار می شود.
در سفرنامه مبارکه مظفرالدین شاه آمده است: شاه روز یک شنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیم خان عکاس باشی به تماشای دستگاه سینمافتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. البته این ۵ سال بعد از این اختراع بوده است.
حدو یک ماه بعد از واقعه، در سه شنبه ۲۳ مرداد ماه ۱۲۷۹ در شهر اوستاند در ساحل دریا در بلژیک، جشن روز عید گل برگزار شد و میرزا ابراهیم خان عکاس باشی از شاه فیلم گرفت. وبه این ترتیب در سال ۱۲۷۹ شمسی برابر با ۱۹۰۰ میلادی مظفرالدین شاه نخسیت دوربین فیلم برداری و نمایش فیلم را به ایران وارد کرد، و ابراهیم خان عکاس باشی اولین فیلم بردار ایرانی است.
تاریخچه سینما
در دسامبر ۱۸۹۵ برادران لومیر دستگاهی به نام سینمافتوگراف راه انداختند، که عکس های متحرک را نشان می داد. با چرخاندن دستگاه عکس های متحرک روی پرده سفید نمایش داده می شد.
نخستین مدرسه سینمایى و فیلم‌بردارى در ایران
اوانس اوگانیانس یک مهاجر ارمنی روس بود و پس مسلمان شدن خود را رضا مژده نامید، و بعد از اتمام تحصیلاتش در در رشته سینما با فکر تاسیس مدرسه سینمایی و سپس تولید فیلم به ایران آمد. در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۰۹ مدرسه هنرپیشگی افتتاح شد و ۳۰۰ نفر در این دوره ثبت نام کردند، اما فقط ۱۲ نفر این دوره را به پایان رسانیدند.
نخستین سالن سینمای عمومی
میرزا ابراهیم خان عکاس باشی در سال ۱۲۸۳ شمسی اولین سینمای عمومی را در ایران اتتاح کرد. اما اولین سالن رسمی سینمای ایران با نام سینما ایران در تهران در سال ۱۳۰۵ ساخته شد.
اولین تجربه در سینماى ایران
عبدالحسین سپنتا در تهران و در سال ۱۲۸۶ متولدشد. در مدرسه سن لوئی و مدرسه رزتشتیان تهران و اصفهان و کالج آمریکایی تحصیل کرد. وی در سفرهایی که به هند داشت آثاری را نیز منتر کرد. در سال ۱۳۰۷ به واسطه علاقه زیادی که به تاریخ و ادبیات ایران باستان داشت، اولین روزنامه اش را با نام دورنمای ایران منتشر کرد. وی از طریق اردشیر ایرانی به طور اتفاقی با سینما آشنا شد. بعد از هفت ماه کار مداوم، سر انجام نخسین فیلم ایرانی ناطق ایرانی ساخته شد. فیلم دختر لر در ۳۰ آبان ۱۳۱۲ در سینما مایاک در خیابان لاله زار آغاز شد و استقبال بی سابقه ایی از آن شد، و بعد از ۳۷ روز موفقیت بی نظیری کسب کرد.
اولین ها در سینمای ایران
اولین فیلمبردار ایرانی: میرزا ابراهیم خان عکاس باشی (۱۲۷۹)
اولین سینمای ایرانی: گراند سینما (۱۳۰۵)
اولین فیلم صامت ایرانی: آبی و رابی، اوانس اوگانیانس (۱۳۰۹)
اولین فیلم ناطق ایرانی: دختر لر، اردشیر ایرانی (۱۳۱۲)
اولین فیلم دوبله فارسی: دختر فراری، اسماعیل کوشان (۱۳۲۵)
اولین کارگردان زن ایرانی: شهلا ریاحی، فیلم مرجان (۱۳۳۵)
اولین و قدیمی‌ترین مجله سینمایی ایرانی: ستاره سینما (۱۳۳۲)
اولین جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن برای فیلم طعم گیلاس (۱۳۷۶)
اولین جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان برای فیلم جدایی نادر از سیمین (۱۳۹۱)
هنر آموز که از هنرمندی درگشایی نه دربندی( نظامی هفت پیکر)
در پایان امروز روز سینمای ایران است. سینمایی که در عین سادگی به زندگی بشر، ذوق لطیف و فکر عمیق می بخشد و با هوشمندی پیچیده ترین مسایل انسانی را با صراحت و ظرافت بیان می کند. سینمای ایران در طول حیات خود با ارائه آثاری فاخر نقش بسزایی را در تقویت همبستگی ملی ایفا کرده است. در روزهای شکوه دفاع مقدس و حماسه روحیه سلحشوری و مقاومت را تقویت کرد. روز ملی سینمای ایران پیروزی و بهروزی یک تمدن کهن را به نمایش می گذارد. تمدنی که با مهر و ادب درآمیخته است و ریشه در شور، عشق و عرفان دارد.
روز ملی سینما روز نکو داشت مردمانی است که سعی دارند جامعه را در جهان پر از نیرنگ به صلح و عدالت و انسانیت و تقوی و فضیلت رهمنون نمایند.
روز ملی سینما روز قدردانی و سپاس از سینما گران و تمامی دست اندرکاران این هنر پویا و حرکت آفرین است. از خداوند متعال سرافرازی و سربلندی سینمای ایران و سینماگران ایرانی را در جهان آرزومندیم.
دکتر احمد شریعتی
این مطلب در هفته نامه دیباگران شماره صد و بیست و سوم چاب شده است.
