زمستان گرم، تابستان خشک

بزرگنمایی تصویر

از زمستان گرم تا تابستان خشک

یکی از مشکلات مدیران و تصمیم گیران هم در ســطح دولــت و هم مجلس این اســت که تــا فاجعه رخ نــداد و اتفاق بد، تبعــات و آثار میدانــی خود را به همه نشــان نــداد، اقدامی نمی کننــد، تدابیر پیشــگیرانه اتخاذ نمی کنند و حتی آشــکارا به هشــدار کارشناســان در این زمینه بی توجه هســتند.

چندســال اســت که هم مرور اتفاقات مربوط به خشکســالی و تغییــرات اقلیمی و هم نگاه و نظر غالــب در بین کارشناســان بر این نکته تأکیــد می کنــد کــه اقلیــم ایــران تحت فشــار خشکســالی عجیبی قــرار دارد که گویا بیش ازهمه کشــورهای همســایه اســت. مرور میزان بارندگی ســالانه، پایین رفتن ســطح آب های زیرزمینــی، بــروز ریزگردهــا در مناطقی چون مازنــدران کــه در تاریــخ عمــر ایــن منطقــه، بی سابقه بوده اســت.

به خوبی نشان می دهد وضعیــت زندگــی در ایران بــه دره خطرناکی رفته است به نام بی آبی و برخی تحلیل گران گفتند و نوشــتند بخش هــای اعظمی از فلات ایــران در چهل ســال آینــده دیگر جایــی برای زندگی نیســت چون بسیاری از منابع آبی این مناطق، به طور کلی از دسترس خارج می شود.

اما مدیران و نمایندگان هیچ اقدامی به عمل نیاوردنــد و حتی کارگروهی برای مطالعه این تهدیدها ایجــاد نکردند تا این که به زمســتان جاری رسیدیم. دمــای هــوای ایــن روزهــا در اکثــر شــهرها و مناطق کشور، هیچ شــباهتی با زمستان و ماه بهمــن ندارد و نگاهی به دمــای هوا در دو روز اخیــر در برخی شــهرهای کشــور ایــن تصور را ایجاد می کند که نه در نیمه بهمن که در پایان فروردین هستیم.

میزان نزولات آســمانی در بسیاری از مناطق کشــور حتی در اســتان های شــمالی، به شــکل خوفناکــی کاهــش یافتــه اســت و آب هــای زیرزمینــی کــه بایــد از همین محــل، تغذیه و ترمیم شود از دسترس خارج می شود.

در درازای تاریخ طبیعی ایــن اقلیم، پاییز و زمســتان طلایی ترین فرصت بودند که منابع آب هــای ســطحی و ســفره های زیرزمینــی و تالاب هــا و آب بندان هــا خــود را ترمیــم و ریکاوری کنند و در برخی مناطق اصطلاحا ماننــد رشــته کوه های البــرز و زاگــرس میــزان بارش برف به چند متر می رســید و تا چندماه قله های سرســفید این رشــته کوه ها از مناطق دور قابــل رویــت بودنــد امــا امــروز و در دل زمســتان، شاهد هســتیم البرز تقریبا برفی به خــود ندارد و در زاگــرس نیز وضعیت چندان بهتر از آن نیست.

بــا توجه بــه این که این منابع آبی که هر ســال لاغرتر شــده اند، تنهــا منابــع آب کشــاورزی و همچنیــن آب شــرب میلیون هــا نفــر در اســتان های مختلــف هســتند و همچنیــن بــا توجه به این که بســیاری از سدها خالی شدند و بســیاری از شــهرها ماننــد اســتان فــارس از هم اکنــون آب لازم را ندارنــد و مدیــران کلان شــهرهایی چون مشــهد هشــدار بی آبی در تابســتان را دادند سوال این است.

تابستان۱۴۰۳ چگونــه خواهــد بــود و برنامــه مدیران برای آن چیست ؟
همــه قرایــن و نشــانه ها حکایــت از ایــن دارد که تابســتان پیش رو، شــاید مصیبت بارترین تابســتان در عمــر فلات ایــران باشــد چــون ازنظــر معضــل بی آبــی هیــچ تفاوتــی بیــن اســتان اصفهان و مازندران و گلســتان نیست.

وقتــی کــه دامنه ریزگــرد که تا چند ســال قبل اختصــاص بــه چنــد اســتان جنوبی و شــرقی داشــت، امــروز به گلســتان و مازندران رســید و دســت کــم در اســتان گلســتان نــه به عنوان پدیــده ای نــادر که امری عادی و تکرارشــونده شــد و رونــدی افزایشــی به خود گرفــت و گویا استان هایی که ســابقا نمی توانستیم احتمال کم آبــی درخصــوص آن بدهیــم درصدر قرار گرفتند به ویژه این که این مناطق وظیفه تولید غــذا بــرای بخش اعظمــی از کشــور را دارند و اگر آب در مناطقی چون مازندران، کم شــود، کشاورزی به مخاطره خواهد افتاد.

نکتــه مهــم ایــن اســت کــه مدیــران دولتی و نماینــدگان مــا در لحظاتــی کــه رســانه ها و کارشناســان درحــال هشــدار دادن هســتند، توجهی به مشــکل ندارند گویــا با نگاه اساســا و نظــر کارشناســان اختــلاف دیــدگاه دارنــد و خیال شــان از بابــت کم آبــی راحــت اســت.

البته برخی مدیــران مانند معاون وزیر جهاد کشاورزی دولت ســیزدهم در اظهارنظر خود تأکیــد کردنــد کــه ایــن حرف هــا، القای علنــا دشمن است و واقعیت ندارد اما درخصوص هشــدارهایی که داده می شود مبنی بر خشک شــدن ســدها در اســتان های مختلف کشــور، چیزی نمی گویند و سکوت می کنند.

تابســتان آینده، تابســتانی خواهد بود که نظم زندگی طیف های وسیعی از مردم در چندین استان، مختل خواهد شد به گونه ای که دولتی که منتظر اســت تا بحران ایجاد شود ســپس گام بردارد و کاری کند، نیز دست بسته خواهد بود.

احمد شریعتی

متن خبر را در هفته نامه دیباگران به صورت چاپ شده مشاهده کنید.

از سایت موسسه فرهنگی هنری فرهنگ سازان معاصر دیدن کنید.

از سایت پایگاه خبری تحلیلی دیباگران دیدن فرمایید.