سالمندی سالم

با افزایش سن و در دوران سالمندی سالم، تغییراتی در بدن به وجود می آید که این تغییرات، فرد سالمند را مستعد انواع آسیب ها و کاهش کیفیت زندگی می کند. اصلاح الگوی زندگی و توجه به کیفیت آن تا حد بسیار زیادی می تواند باعث افزایش کارآیی و استقلال سالمندان شود و آن ها […]

با افزایش سن و در دوران سالمندی سالم، تغییراتی در بدن به وجود می آید که این تغییرات، فرد سالمند را مستعد انواع آسیب ها و کاهش کیفیت زندگی می کند. اصلاح الگوی زندگی و توجه به کیفیت آن تا حد بسیار زیادی می تواند باعث افزایش کارآیی و استقلال سالمندان شود و آن ها را در کنترل عوارض مرتبط با سالمندی و درمان های آن کمک نماید. با آموزش شیوه زندگی سالم در دوران سالمندی، تغذیه مناسب، ورزش منظم، کنترل وزن، کاهش استرس و خودداری از مصرف خودسرانه داروها و … بهبود وضعیت زندگی و ارتقای سلامت سالمندان امکان پذیر خواهد بود.

از جمله مواردی که سالمندان با آن درگیر هستند استرس می باشد.

مدیریت استرس در سالمندان

در طول زندگی همواره در کنار خوشی و شادی، سختی و ناراحتی وجود دارد. بسیاری از اوقات این مسایل ناراحت کننده، خارج از اختیار شما هستند و نمی توانید جلوی آنها را بگیرید؛ اما می توانید توانایی خود را در برخورد با این مسائل افزایش دهید و از عواقب بعدی آن، مانند اضطراب، دلشوره، حواس پرتی، عصبانیت، بی خوابی، بی اشتهایی، زود رنجی و … جلوگیری کنید.

روش های مدیریت استرس در دوران سالمندی

زمانی که به کمک نیاز دارید، از درخواست آن کوتاهی نکنید.
خود را به کاری در خانه مشغول کنید. به عنوان مثال وسایل خود را مرتب کنید ، آشپزی کنید و …
به کاری که مورد علاقه تان است ، بپردازید . به عنوان مثال به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهید یا برنامه ای را که دوست دارید از تلویزیون تماشا کنید.
با یک نفر دوست یا اقوام نزدیک صحبت کنید . اگر می توانید به دیدن او بروید و یا تلفنی با او صحبت کنید.
از خانه خارج شوید، برای مدت کوتاهی به دیدن مغازه ها بروید یا در پارک قدم بزنید.
به طور منظم ورزش کنید . ورزش منظم ، علاوه بر اثرات خوبی که بر سلامت جسم دارد ، سلامت ذهن را نیز افزایش می دهد و در کاهش فشارهای زندگی مؤثر است.
تمرین آرام سازی را انجام دهید.

تمرین آرام سازی

در این تمرین ، عضلات به ترتیب از سر به طرف پا یا برعکس سفت می شود . ۱۰ تا ۱۵ ثانیه در این حالت نگه داشته می شود و بعد به آرامی شل می شود . این سفت شدن و شل شدن عضلات تأثیر خوبی بر آرامش ذهن می گذارد.
ابتدا به یک مکان خلوت بروید . روی صندلی بنشینید . پشت خود را صاف نگه دارید . کف پاها را روی زمین بگذارید و دست ها را روی ران قرار دهید.
ابروها را تا جایی که می توانید به طرف بالا بکشید و در این حالت نگه دارید . سپس به آهستگی رها کنید .
چشم هایتان را محکم ببندید و پلک ها را روی هم فشار دهید در این حالت نگه دارید سپس به آهستگی چشم ها را باز کنید .
زبان خود را به سقف دهان فشار دهید فشار را نگه دارید سپس به آهستگی رها کنید در صورتی که دندان مصنوعی دارید این حرکت را انجام ندهید.
لب هایتان را به هم فشار دهید و چروک کنید فشار را نگه دارید سپس به آهستگی رها کنید .
شانه های خود را بالا بکشید و سفت نگه دارید سپس به آهستگی رها کنید .
دست راست را مشت کنید و ساعد را روی بازو خم کنید و محکم فشار دهید در این حالت نگه دارید سپس به آهستگی رها کنید این حرکت را با دست چپ نیز انجام دهید.
یک نفس عمیق بکشید ریه تان را از هوا پر کنید نفس خود را حبس کنید و به شکم خود فشار وارد کنید مثل اینکه می خواهید شکم خود را باد کنید سپس به آهستگی نفس را بیرون دهید و ریه را کاملاً خالی کنید.
کتف ها را تا جایی که می توانید به عقب ببرید فشار دهید و در این حالت سفت نگه دارید سپس به آرامی رها کنید.
پای راست را صاف نگه دارید پنجه پا را به طرف بیرون بکشید در این حالت نگه دارید بعد پنجه پا را به طرف خودتان خم کنید پا را سفت در این حالت نگه دارید سپس به آهستگی پا را زمین بگذارید این حرکت را با پای چپ تکرار کنید.
زانوی راست را خم کنید و ران را تا جایی که می توانید بالا بیاورید و سفت نگه دارید سپس به آهستگی پا را زمین بگذارید این حرکت را با پای چپ تکرار کنید.

توصیه های خود مراقبتی طب ایرانی در سالمندی سالم

طب ایرانی در خصوص سبک زندگی سالم و پیشگیری و درمان بیماری ها ، راهکارهای متعددی را ارائه می دهد ، بدیهی است بررسی دقیق علت هر شکایت و انتخاب بهترین راه کار با بهره گیری از دستورهای طب رایج و طب ایرانی باید مدنظر قرار گیرد.

ورزش

قسمتی از روز را به قدم زدن در پارک و فضای سبز اختصاص دهید.
در ساعت ها و روزهایی که درجه آلودگی هوا بالاست ( به خصوص از ساعت ۸ تا ۴ بعدازظهر )، از رفت و آمد غیرضروری به خارج از منزل بپرهیزید.
بهترین ورزش برای شما پیاده روی ملایم و معتدل است .
در مواردی که سالمند از کار افتاده یا خانه نشین است بهتر است با حرکت ها و نرمش های سبک ، اندام های ناتوان به تدریج تقویت شوند.
بهتر است قبل و بعد از ورزش ، عضو بیمار را با روغن هایی مانند روغن شوید و بابونه ماساژ دهید تا عضو تقویت شود.
به طور کلی توصیه می شود که هر روز بدن خود را با مخلوطی از روغن های بنفشه ، بادام و بابونه چرب کنید.

خواب

پس از گذشتن غذا از معده بخوابید ( حدود ۲ ساعت پس از صرف غذا ) ، چرا که خواب در هنگام پر بودن معده از غذا باعث اختلال هضم و ایجاد نفخ و دیدن خواب های ترسناک می شود . رعایت این نکته در سالمندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که ایشان معمولاً پس از صرف غذا دچار علائم خواب آلودگی و چرت زدن می شوند ؛ اما در این حالت باید از خواب بپرهیزند تا از بیماری های مغزی مانند سکته در امان باشند.
در هنگام گرسنگی نخوابید ؛ زیرا این کار باعث خشکی ، لاغری و ضعف بدن می شود.
بهترین زمان خواب از ابتدای شب تا زمان اذان صبح است . خواب در روز خوب نیست چون باعث بدی رنگ پوست و عدم از بین رفتن مواد زائد بدن می شود ؛ بنابراین اگر عادت به خواب روز دارید ، بهتر است به تدریج آن را ترک کنید . البته استثنایی در این مورد وجود دارد و آن خواب قیلوله است که زمان آن قبل از اذان ظهر است و باعث رفع خستگی و تقویت بدن می شود.
استفاده از کاهو همراه با مقداری از ادویه های خوش بو و گرم ( مانند آویشن ) که از سردی کاهو بکاهند ، برای برطرف کردن بی خوابی در سالمندان مؤثر است.

تغذیه

بهتر است شما سالمند عزیز به دفعات مکرر و هر بار مقدار کمی غذا بخورید تا توانایی هضم غذا را داشته باشید . غذاهایی برای شما توصیه می شود که کم حجم باشند ولی کیفیت غذایی بالایی داشته باشد ؛ مانند آب گوشت و شیر
یکی از مسائل مهم در دوران پیری یبوست است علل اولیه آن شامل مصرف مایعات ناکافی ، کمبود فعالیت بدنی و رژیم ناصحیح غذایی است.
اگر شما سالمند گرامی از یبوست رنج می برید ، می توانید انجیر خشک و آلوی خشک را در آب و عسل خیسانده و قبل از غذا میل کنید.
نوشیدن یک لیوان مخلوط خاکشیر ( یک قاشق غذا خوری ) در یک لیوان آب جوش و کمی نبات صبح ناشتا به برطرف شدن یبوست کمک شایانی می کند . مصرف نان خوب پخته شده و عسل برای شما بسیار مفید است زیرا معده را از رطوبت ها و مواد زائد پاک سازی کرده و برای هضم غذا آماده می کند خوردن شیر جوشیده با عسل یا نبات و کمی زنجبیل نیز به شما توصیه می شود.
از نوشیدنی ها ، شربت عسل با سالمندان سازگارتر است و مانع از ایجاد درد مفاصل می شود . شربت عسل که به آن ماءالعسل می گویند افزایش دهنده انرژی بدن است و برای افرادی که ضعف دارند و با کمی فعالیت خسته می شوند ، مفید است . برای تهیه شربت عسل یک پیمانه عسل را با ۵ پیمانه آب و کمی چوب دارچین نیم کوب که در پارچه ای بسته و داخل شربت انداخته اید با حرارت ملایم بجوشانید تا به نصف برسد . روزی نصف لیوان از این ترکیب میل کنید . آبگوشت و سوپ هایی که با گندم و کمی دارچین و زنجبیل تهیه می شوند غذای مناسبی برای شما هستند.
میوه هایی که در پیشگیری و درمان یبوست مفید هستند مانند آلو و انجیر در تابستان و انجیر خشک پخته شده در شیره انگور در زمستان و انگور و مویز با مغز گردو و بادام درختی برای شما مناسب هستند . این میوه ها بهتر است قبل از غذا خورده شوند تا معده را نرم کنند.
برای کسانی که به مصرف سیر عادت دارند، خوردن سیر در سن پیری بسیار مفید است.
توصیه می شود از مصرف مواد غذایی مانده و یخ زده و از دیدگاه طب ایرانی سودا زا ( مانند بادمجان ، ماهی نمک سود یا ماهی خشک شده ، گوشت گاو و گوساله، عدس ، غذاهای کنسرو شده و غذاهای فست فود و … ) پرهیز شود.
زیاد خوردن غذاهای ترش و شور نیز برای سالمندان مناسب نیست.

دفع مواد

دفع ادرار ، مدفوع و تعریق مناسب سبب دفع مواد زائد از بدن می شود ، تحت هیچ شرایط دفع ادرار را به تأخیر نیاندازید و از یبوست پیشگیری کنید.
ماساژ روزانه شکم و دور ناف با روغن زیتون و کرچک در جهت عقربه های ساعت یکی از بهترین روش ها برای برطرف نمودن یبوست است .
افراد سالخورده باید تا حد ممکن از انواع روش های خون گیری در طب ایرانی پرهیز کنند مگر در صورت ضرورت و به تجویز پزشک متخصص طب ایرانی و به مقدار کم.